Chính phủ đề xuất 3 phương án chuyển đổi

Chiều nay (1/6), Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể thay mặt Chính phủ trình xin ý kiến Ủy ban Thường vụ Quốc hội (lần 2) về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, ngoài dự án đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết không có nhà đầu tư qua sơ tuyển, các dự án còn lại được xem xét chuyển đổi từ hình thức đầu tư PPP sang đầu tư công dựa trên 3 nguyên tắc. Đầu tiên, các dự án được lựa chọn chuyển đổi sang đầu tư công phải thực sự cần thiết, cấp bách và được lựa chọn khách quan, khoa học. Theo nguyên tắc này, các dự án được lựa chọn theo thứ tự ưu tiên như sau: (1) Phan Thiết - Dầu Giây; (2) Mai Sơn - Quốc lộ 45; (3) Quốc lộ 45 - Nghi Sơn; (4) Diễn Châu - Bãi Vọt; (5) Vĩnh Hảo - Phan Thiết; (6) Cam Lâm - Vĩnh Hảo; (7) Nha Trang - Cam Lâm; (8) Nghi Sơn - Diễn Châu.

Nguyên tắc thứ hai, các dự án khó có khả năng huy động vốn tín dụng và khả năng đấu thầu không thành công. Theo nguyên tắc này, các dự án được ưu tiên chuyển đổi sang đầu tư công theo thứ tự như sau: (1) Phan Thiết - Dầu Giây (yêu cầu vốn huy động tín dụng 9.500 tỷ đồng, có 3 nhà đầu tư trúng sơ tuyển), (2) Mai Sơn - QL45 (yêu cầu vốn huy động tín dụng 7.220 tỷ đồng, có 2 nhà đầu tư trúng sơ tuyển), (3) Nghi Sơn - Diễn Châu (yêu cầu vốn huy động tín dụng 4.670 tỷ đồng có 2 nhà đầu tư trúng sơ tuyển).

(4) Diễn Châu - Bãi Vọt (yêu cầu vốn huy động tín dụng 4.209 tỷ đồng, có 3 nhà đầu tư trúng sơ tuyển), (5) QL45 - Nghi Sơn (yêu cầu vốn huy động tín dụng 3.465 tỷ đồng, có 2 nhà đầu tư trúng sơ tuyển), (6) Cam Lâm - Vĩnh Hảo (yêu cầu vốn huy động tín dụng 3.501 tỷ đồng, có 4 nhà đầu tư trúng sơ tuyển), (7) Nha Trang - Cam Lâm (yêu cầu vốn huy động tín dụng 2.046 tỷ đồng, có 5 nhà đầu tư trúng sơ tuyển).

Nguyên tắc thứ ba, các dự án thành phần được lựa chọn đảm bảo tính kết nối giao thông liên tục, đồng bộ để phát huy tối đa hiệu quả khai thác. Theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, các dự án thành phần khi lựa chọn có điểm đầu, điểm cuối, các nút giao trên tuyến có thể kết nối với QL1 hoặc các tuyến song hành khác với khoảng cách ngang trung bình 6 - 8 km (so với tuyến cao tốc) nên có thể khai thác độc lập, dự án hoàn thành trước có thể đưa vào khai thác ngay.

“Tuy nhiên, nếu các dự án kết nối không liên tục, dòng phương tiện bắt buộc phải di chuyển vào - ra các nút để tới các tuyến song hành nên sẽ giảm tính hấp dẫn, kém thu hút vận tải và không phát huy tối đa được năng lực vận tải liên tục với tốc độ cao của đường bộ cao tốc, có thể gây áp lực lớn lên giao thông nội vùng”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói.

Trên cơ sở các nguyên tắc trên, Chính phủ xây dựng các phương án điều chỉnh hình thức đầu tư theo thứ tự ưu tiên như sau:

Phương án 1: Chuyển đổi sang đầu tư công toàn bộ 8 dự án. Tổng mức đầu tư khoảng 99.493 tỷ đồng, trong đó: đã bố trí kế hoạch 2016 - 2020 là 55.000 tỷ đồng, cần bổ sung thêm vốn NSNN 44.493 tỷ đồng.

Phương án 2: Chuyển đổi sang đầu tư công 5 dự án, gồm: 04 dự án cấp bách (đoạn Mai Sơn - QL45, QL45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu và Phan Thiết - Dầu Giây) và 1 dự án không có nhà đầu tư qua sơ tuyển (đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết); 3 dự án thành phần còn lại tiếp tục đầu tư theo hình thức PPP. Tổng mức đầu tư khoảng 100.250 tỷ đồng; trong đó: vốn NSNN khoảng 88.059 tỷ đồng (đã bố trí kế hoạch 2016 - 2020 là 55.000 tỷ đồng, cần bổ sung thêm 33.056 tỷ đồng), vốn huy động ngoài ngân sách khoảng 12.194 tỷ đồng.

Phương án 3: Chuyển đổi sang đầu tư công 3 dự án, gồm: 2 dự án cấp bách (đoạn Mai Sơn - QL45 và Phan Thiết - Dầu Giây) và 1 dự án không có nhà đầu tư qua sơ tuyển (đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết); 5 dự án thành phần còn lại tiếp tục đầu tư theo hình thức PPP. Tổng mức đầu tư khoảng 100.816 tỷ đồng; trong đó: vốn NSNN nước khoảng 78.461 tỷ đồng (đã bố trí kế hoạch 2016 - 2020 là 55.000 tỷ đồng, cần bổ sung thêm 23.461 tỷ đồng), vốn huy động ngoài ngân sách khoảng 22.355 tỷ đồng.

Thống nhất chuyển đổi hình thức đầu tư 3 dự án

Tại phiên thảo luận, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết, Bộ Chính trị đã có ý kiến xem xét chuyển đổi một số dự án cao tốc Bắc - Nam từ PPP sang đầu tư công nhưng không chuyển hết cả 8 dự án.

“Trong 3 phương án chuyển đổi hình thức đầu tư của Chính phủ đề xuất, tôi cho rằng phương án 3 là phù hợp nhất”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nói và phân tích, trong phương án 3 có một dự án không có nhà đầu tư qua sơ tuyển (Vĩnh Hảo - Phan Thiết) đương nhiên phải chuyển đổi hình thức đầu tư. Hai dự án còn lại là Mai Sơn - QL45 và Phan Thiết - Dầu Giây lưu lượng xe rất lớn, một đoạn tiếp giáp với Thủ đô Hà Nội (Mai Sơn - QL45), đoạn kia kết nối với TP. Hồ Chí Minh nên việc chuyển đổi sang đầu tư công là phù hợp.

“Hơn nữa, hai đoạn Mai Sơn - QL45 và Phan Thiết - Dầu Giây vốn nhà nước góp ít, vốn nhà đầu tư lại lớn nên sẽ khó khăn về vốn tín dụng nếu tiếp tục triển khai bằng PPP”, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân nói và nêu quan điểm thống nhất lựa chọn phương án 3, chuyển 3 dự án Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Mai Sơn - QL45 và Dầu Giây - Phan Thiết từ PPP sang đầu tư công.

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Tòng Thị Phóng cũng nói: “Tôi nhất trí cao với phương án 3 của Chính phủ đề xuất, chuyển đổi hình thức đầu tư 3 dự án từ PPP sang đầu tư công. Dự án không có nhà đầu tư (Vĩnh Hảo - Phan Thiết) chắc chắn Nhà nước phải làm. Hai đoạn còn lại là Mai Sơn - QL45 và Dầu Giây - Phan Thiết, tôi cũng thống nhất lựa chọn vì tính cấp thiết, nếu làm đầu tư công sẽ nhanh và thu hồi vốn Nhà nước qua thu phí cũng nhanh hơn”.

Đề cập đến nội dung này, ông Nguyễn Đức Hải, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Quốc hội cũng đồng ý với phương án 3 của Chính phủ đề xuất. “Chọn phương án chuyển dự án Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Mai Sơn - QL45 và Phan Thiết - Dầu Giây từ PPP sang đầu tư công là hợp lý để đẩy nhanh tiến độ thực hiện”, ông Hải nói.

Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất lựa chọn chuyển đổi hình thức đầu tư các dự án cao tốc Bắc - Nam từ PPP sang đầu tư công theo phương án 3 của Chính phủ. “Chính phủ cần hoàn thiện tờ trình để trình ra Quốc hội tại kỳ họp thứ 9 để Quốc hội xem xét, quyết định”, ông Hiển đề nghị và cho biết, đối với các dự án chuyển từ PPP sang đầu tư công vẫn phải tiến hành các thủ tục đấu thầu theo đúng quy định.