Sáng 30/10, Bộ trưởng GTVT Đinh La Thăng đã thay mặt Chính phủ báo cáo Quốc hội về việc điều chỉnh Nghị quyết số 38 về chủ trương đầu tư xây dựng dự án đường Hồ Chí Minh.

Trước đây, mục tiêu đặt ra là hoàn thành giai đoạn 2 - nối thông toàn tuyến đường Hồ Chí Minh vào năm 2010. Từ 2010-2020 là giai đoạn nâng cấp đường Hồ Chí Minh đạt tiêu chuẩn đường cao tốc; những đoạn không thể nâng cấp thì mở rộng mặt cắt ngang đường phù hợp với quy hoạch giao thông đường bộ.

Theo đại diện Chính phủ, việc đầu tư nâng cấp hai phần ba tuyến đường Hồ Chí Minh (khoảng 1.764 km) đạt tiêu chuẩn cao tốc với tổng mức đầu tư khoảng 273.167 tỷ đồng theo yêu cầu của Quốc hội vào năm 2020 là không thể thực hiện được do không đảm bảo được nguồn lực đầu tư cũng như nhu cầu vận tải trong giai đoạn hiện nay ở nhiều đoạn là chưa thực sự cần thiết.

Đường Hồ Chí Minh giúp xóa đói giảm nghèo ở một số địa phương mà con đường đi qua.

Chính vì vậy, Chính phủ đề nghị Quốc hội cho giãn tiến độ triển khai giai đoạn cao tốc về sau năm 2020. Đối với tổng mức đầu tư giai đoạn này, Chính phủ sẽ trình Quốc hội quyết định trước khi thực hiện. Trong đó, xác định phân kỳ đầu tư đến năm 2015 cơ bản nối thông, có tận dụng một số tuyến đường hiện hữu, đến năm 2020 nối thông toàn tuyến theo quy hoạch với quy mô 2 làn xe.

"Việc phân kỳ đầu tư và quy mô đầu tư cho từng đoạn tuyến cần xem xét cụ thể về nhu cầu, khả năng vốn, tận dụng các đoạn tuyến hiện có nhằm đảm bảo hiệu quả và tiết kiệm vốn đầu tư", Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng cho biết.

Cụ thể, Bộ trưởng Đinh La Thăng kiến nghị Quốc hội điều chỉnh tiến độ giai đoạn 2 đến năm 2015 cơ bản nối thông Pác Bó đến Đất Mũi với quy mô 2 làn xe, một số đoạn tuyến còn lại và các cầu sẽ hoàn thành đến 2020. Giai đoạn 3 từ 2012 đến 2020 sẽ xây dựng hơn 400km đường cao tốc và sau 2020 sẽ xây dựng các tuyến cao tốc còn lại.

Như vậy, tổng nhu cầu vốn trái phiếu Chính phủ cần bổ sung đến năm 2020 để đầu tư thông tuyến là khoảng 24.003 tỷ đồng; còn lại vốn huy động đầu tư theo hình thức BOT khoảng 22.106 tỷ đồng, vốn đầu tư theo hình thức BT khoảng 22.700 tỷ đồng và vốn vay ODA khoảng 22.653 tỷ đồng.

Lãnh đạo Bộ GTVT khẳng định, nếu được bố trí thêm khoảng 24.000 tỷ đồng trái phiếu Chính phủ, toàn bộ đường Hồ Chí Minh từ Pác Bó đến Đất Mũi dài 3.183 km sẽ được nối thông vào năm 2020.

Theo báo cáo thẩm tra của Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh là một chủ trương lớn, hoàn toàn đúng đắn, có ý nghĩa về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội của Đảng, Nhà nước Việt Nam, về cơ bản, dự án đã triển khai bám sát các mục tiêu.

Việc hoàn thành, đưa vào sử dụng đường Hồ Chí Minh đoạn từ Hòa Lạc (Hà Nội) đến Tân Cảnh (Kon Tum) khoảng 1.350 km đã mang lại hiệu quả nhiều mặt đối với các địa phương nơi dự án đi qua.

Tuy nhiên, Chủ nhiệm Ủy ban khoa học, công nghệ và môi trường của Quốc hội - ông Phan Xuân Dũng - cho rằng, tiến độ thực hiện dự án ở một số đoạn, tuyến còn chậm so với yêu cầu của Nghị quyết 38 như công tác quy hoạch, công tác giải phóng mặt bằng, cắm mốc chỉ giới để giữ đất cho việc xây dựng theo quy hoạch.

Bên cạnh đó, việc dự toán tổng mức đầu tư và sử dụng vốn trong thực hiện dự án còn nhiều bất cập làm tăng tổng mức đầu tư và suất đầu tư cho 1 km đường. Chất lượng một số đoạn, tuyến chưa đảm bảo theo yêu cầu tiêu chuẩn nên dễ bị xuống cấp, sạt lở; chưa bảo đảm yêu cầu thoát lũ... Hiệu quả khai thác ở một số đoạn, tuyến đến nay chưa cao, lưu lượng xe vận tải còn thấp.

Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường cũng thẳng thắn cho rằng, một số mục tiêu nêu trong Nghị quyết 38 chưa thực sự khả thi như mục tiêu thông tuyến hai làn xe vào năm 2010 với chiều dài toàn tuyến là 3.167 km đi qua 30 tỉnh, thành phố suốt chiều dài đất nước với các địa hình phức tạp, chưa có điều tra khảo sát đầy đủ và chưa xác định rõ nguồn vốn là không thể thực hiện được.

Do đó, cơ quan này đồng tình việc điều chỉnh dự án, thống nhất chiều dài toàn tuyến là 3.183km, tăng 16 km, trong đó tuyến chính điều chỉnh giảm 168 km, nhánh phía Tây dãy Trường Sơn tăng 184 km.

Ủy ban khoa học, công nghệ và môi trường cũng đề nghị kéo dài tiến độ thực hiện giai đoạn 2 (thông toàn tuyến từ Pắc Bó đến Đất Mũi) đến năm 2020, khi cầu Vàm Cống, cầu Cao Lãnh và các đoạn, tuyến quan trọng khác hoàn thành. Trong đó, từ năm 2013 đến 2016 tập trung hoàn thành đoạn qua Tây Nguyên (quốc lộ 14) và các đoạn có nhu cầu cấp thiết. 

Tổng nhu cầu vốn cho dự án này từ nay đến năm 2020 là khoảng 103.682 tỷ đồng, đến nay mới bố trí được 40.763 tỷ đồng.  Như vậy còn thiếu 24.003 tỷ đồng, Chính phủ đề nghị bố trí bổ sung từ nguồn vốn trái phiếu Chính phủ.

Cơ quan này nhất trí với đề xuất ưu tiên hoàn thiện đoạn qua Tây Nguyên (quốc lộ 14) với số vốn khoảng 10.000 tỷ đồng và khoảng 14.000 tỷ đồng sẽ được bố trí tiếp sau năm 2016 để hoàn thành các đoạn, tuyến còn lại.

Nguồn tin Báo điện tử VNEXPRESS