Suất vốn đầu tư 1km (4 làn) cao tốc Bắc - Nam được Bộ GTVT phê duyệt là 115,8 tỷ đồng/km đã bao gồm cả chi phí đầu tư xây dựng công trình cầu, hầm, xử lý nền đất yếu… thấp hơn mức 124,985 tỷ đồng/km (chưa gồm chi phí xây dựng cầu và xử lý nền đất yếu) được Bộ Xây dựng công bố. Việc lấy tổng mức đầu tư chia chiều dài km của dự án và coi giá trị đó là suất vốn đầu tư là không chính xác.

Đã bao gồm cả chi phí xây cầu, hầm...

Dự án đầu tư xây dựng dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại Nghị quyết 52/2017. Dự án có tổng chiều dài khoảng 654km chia làm 11 dự án thành phần, trong đó 3 dự án thành phần đầu tư công và 8 dự án thành phần đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP), tổng mức đầu tư sơ bộ ban đầu khoảng 118.716 tỷ đồng.

Đến tháng 10/2018, Bộ GTVT đã hoàn thiện các thủ tục đầu tư theo quy định pháp luật và phê duyệt báo cáo nghiên cứu khả thi toàn bộ 11 dự án thành phần dài 653,6km, tổng mức đầu tư 102.513 tỷ đồng (giảm 16.203 tỷ đồng so với sơ bộ tổng mức đầu tư tại Nghị quyết 52 của Quốc hội). Cơ cấu tổng mức đầu tư dự gồm: Chi phí GPMB 11.431 tỷ đồng; chi phí xây dựng và thiết bị 67.922 tỷ đồng; chi phí quản lý dự án, tư vấn và khác 7.782 tỷ đồng; chi phí dự phòng 12.358 tỷ đồng và lãi vay 3.020 tỷ đồng.

Ngày 14/1/2020, Bộ Xây dựng ban hành Quyết định 44 công bố suất vốn đầu tư xây dựng công trình và giá xây dựng tổng hợp bộ phận kết cấu công trình năm 2018. Theo đó, suất vốn đầu tư xây dựng đường ô tô 4 làn ở khu vực 2 là 157,48 tỷ đồng/km và suất xây dựng đường ô tô 4 làn (chưa bao gồm chi phí xây dựng cầu và xử lý nền đất yếu) ở khu vực 2 là 124,98 tỷ đồng/km.

Suất vốn đầu tư do Bộ Xây dựng công bố gồm: Chi phí xây dựng, chi phí thiết bị, chi phí quản lý dự án đầu tư xây dựng, chi phí tư vấn đầu tư xây dựng; Chưa gồm chi phí thực hiện một số loại công việc theo yêu cầu riêng của dự án như: Chi phí bồi thường GPMB, hỗ trợ và tái định cư; lãi vay trong thời gian thực hiện đầu tư xây dựng (đối với các dự án có sử dụng vốn vay); chi phí dự phòng trong tổng mức đầu tư.

Đối với dự án cao tốc Bắc - Nam, Bộ GTVT cho biết, tổng mức đầu tư các dự án thành phần được lập, thẩm định và phê duyệt tuân thủ quy định pháp luật về quản lý chi phí đầu tư xây dựng, căn cứ kết quả bước khảo sát, thiết kế lập dự án đầu tư.

Theo đó, suất vốn đầu tư xây dựng bình quân của 1km đường cao tốc Bắc - Nam được Bộ GTVT phê duyệt khoảng 115,8 tỷ đồng/km. Suất vốn này gồm: Chi phí đầu tư xây dựng công trình cầu, hầm, xử lý nền đất yếu; chi phí quản lý dự án, tư vấn; hệ thống giao thông thông minh (ITS); hệ thống thu phí điện tử không dừng và đường gom phục vụ dân sinh.

Cụ thể, suất đầu tư cao tốc Bắc - Nam được tính toán như sau: Tổng chi phí xây dựng và thiết bị (67.922 tỷ đồng) + chi phí quản lý dự án, tư vấn (7.782 tỷ đồng) = 75.704 tỷ đồng)/(tổng chiều dài 653,6km) = 115,8 tỷ đồng/km. “Nếu không tính dự án Cam Lộ - La Sơn (quy mô 2 làn xe, chiều dài 98,4km) và dự án cầu Mỹ Thuận 2 (dài 6,6km) thì suất vốn đầu tư xây dựng bình quân của cao tốc Bắc - Nam chỉ khoảng 95,6 tỷ đồng/km”, Bộ GTVT cho biết.

Theo Bộ GTVT, nếu tham chiếu phương pháp xác định suất vốn đầu tư xây dựng đường cao tốc theo công bố của Bộ Xây dựng thì suất vốn đầu tư xây dựng đối với đường cao tốc Bắc - Nam thấp hơn.

Sau thiết kế kỹ thuật, suất vốn đầu tư tiếp tục giảm

Trao đổi với Báo Giao thông, ông Lê Văn Cư - Viện trưởng Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, vừa qua, một số phương tiện truyền thông đăng tải thông tin về suất vốn đầu tư cao tốc Bắc - Nam đắt đỏ, khi lấy tổng mức đầu tư chia chiều dài km của dự án và coi giá trị đó là suất vốn đầu tư là không chính xác. “Giá trị đó chỉ phản ánh ước tính chi phí xây dựng 1km của dự án chứ không phải là suất vốn đầu tư của dự án”, ông Cư nói.

Theo ông Cư, nếu so sánh suất vốn đầu của cao tốc Bắc - Nam với suất vốn đầu tư đường ô tô cao tốc theo Quyết định 44/2020 của Bộ Xây dựng cần phải căn cứ vào chi phí xây dựng và chi phí thiết bị. Trong đó, chi phí xây dựng đã loại hết chi phí GPMB, lãi vay, chi phí xây dựng cầu và xử lý nền đất yếu.

“Chúng tôi là đơn vị trực tiếp đề xuất công bố suất về vốn đầu tư đường ô tô cao tốc tại Quyết định 44/2020 của Bộ Xây dựng và cũng là đơn vị trực tiếp thẩm tra dự toán theo thiết kế kỹ thuật của các dự án cao tốc Bắc - Nam nên khẳng định suất vốn đầu tư cao tốc Bắc - Nam hiện nay thấp hơn so với suất vốn đầu tư xây dựng đường công trình đường cao tốc tại Quyết định 44/2020 của Bộ Xây dựng ban hành”, ông Cư nhấn mạnh.

Giải thích rõ hơn, một chuyên gia của Viện Kinh tế xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, trong suất vốn đầu tư xây dựng đường ô tô cao tốc ở khu vực 2 (các tỉnh khu vực miền Trung, Tây Nguyên) tại Quyết định 44/2020 của Bộ Xây dựng công bố (124,9 tỷ đồng/km) chỉ đơn thuần là chi phí xây dựng và chi phí thiết bị đối với 1km cao tốc 4 làn xe, không bao gồm: Chi phí GPMB; lãi vay; chi phí dự phòng; chi phí xây dựng cầu, hầm và xử lý nền đất yếu.

“Nếu chỉ tính chi phí xây dựng và chi phí thiết bị, loại hết chi phí GPMB, chi phí lãi vay, chi phí xây dựng cầu, hầm, xử lý nền đất yếu, suất vốn đầu tư cao tốc Bắc - Nam chỉ dưới 100 tỷ đồng/km, thấp hơn so với mức công bố của Bộ Xây dựng tại Quyết định 44/2020”, vị chuyên gia này cho hay.

Dẫn ví dụ tại dự án cao tốc Bắc - Nam đoạn Mai Sơn - QL45, chuyên gia của Viện Kinh tế xây dựng cho biết, dự án có hai công trình hầm Tam Điệp (240m), hầm Thung Thi (680m), nhiều công trình cầu lớn như cầu Núi Đọ (1.650m), Đồng Tiến (845m), Vĩnh An (477m)… với tổng chiều dài cầu khoảng 4,3km và dự án ��i qua nhiều khu vực phải xử lý nền đất yếu. “Chỉ tính riêng cầu Núi Đọ giá trị đã khoảng 400 - 500 tỷ đồng, nếu loại hết chi phí xây dựng cầu, hầm, chi phí xử lý nền đất yếu trên tuyến thì suất đầu tư cao tốc Mai Sơn - QL45 cũng chỉ khoảng 60 - 70 tỷ đồng/km”, vị chuyên gia này dẫn chứng.

“Viện Kinh tế xây dựng là đơn vị trực tiếp thẩm tra dự toán thiết kế kỹ thuật của các dự án cao tốc Bắc - Nam. Theo số liệu mới nhất chúng tôi nắm được, suất vốn đầu tư và tổng mức đầu tư của dự án cao tốc Bắc - Nam sau thiết kế kỹ thuật sẽ tiếp tục giảm so với dự toán ban đầu do biến động giá khi giá nhiều loại vật liệu đầu vào đã giảm, tổng mức đầu tư dự án cũng giảm do áp dụng định mức mới, bản vẽ thiết kế ở các bước sau ngày càng chặt chẽ hơn…”, đại diện Viện Kinh tế xây dựng nói thêm.

 

Bộ Chính trị đồng ý đầu tư công một số dự án cao tốc Bắc - Nam

Theo dự kiến chương trình làm việc của kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XIV, ngày mai (9/6), Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ sẽ trình bày Tờ trình về việc điều chỉnh chủ trương đầu tư Dự án xây dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020.

Tiếp đó, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra, trước khi các ĐBQH thảo luận tại tổ về nội dung này.

Còn theo thông báo nội dung cuộc họp của Bộ Chính trị về chủ trương khắc phục tác động của đại dịch Covid-19 để phục hồi và phát triển nền kinh tế đất nước, do Thường trực Ban Bí thư Trần Quốc Vượng ký ngày 5/6, một số dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam sẽ được điều chỉnh từ phương thức đầu tư đối tác công - tư (PPP) sang đầu tư từ ngân sách nhà nước. Bộ Chính trị yêu cầu bảo đảm công khai, minh bạch, khoa học, hiệu quả, khả thi, phù hợp với tình hình thực tế về khả năng huy động vốn tín dụng để thực hiện từng dự án đối tác công - tư và có cơ chế quản lý, kiểm tra, giám sát chặt chẽ.

Trước đó, tại phiên họp thứ 45 của Ủy ban thường vụ Quốc hội ngày 3/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét và thống nhất chủ trương chuyển đổi 3/8 dự án thành phần từ hình thức đầu tư PPP sang đầu tư công (đoạn Mai Sơn - QL45, đoạn Vĩnh Hảo - Phan Thiết, đoạn Phan Thiết - Dầu Giây).

Ông Phạm Hữu Sơn (Tổng giám đốc Tổng công ty Tư vấn thiết kế GTVT- TEDI):
“So sánh chỉ mang tính tương đối”

Việc so sánh suất vốn đầu tư xây dựng giữa các dự án cao tốc hoặc so sánh suất vốn đầu tư cao tốc Bắc - Nam với suất đầu tư xây dựng đường cao tốc tại Quyết định 44/2020 của Bộ Xây dựng công bố chỉ mang tính chất tương đối do các đối tượng không cùng một mặt bằng. Bởi, suất vốn đầu tư đường cao tốc phụ thuộc rất nhiều vào số lượng công trình (cầu, hầm), giải pháp xử lý nền đường đường đất yếu, quy mô mặt cắt ngang…

Cụ thể, đối với cao tốc Bắc - Nam, đoạn có suất đầu tư thấp nhất là Cam Lộ - La Sơn (78 tỷ đồng/km) do điều kiện xây dựng thuận lợi, quy mô mặt cắt ngang chỉ có 12m; Các đoạn khác có suất đầu tư lớn như: Mai Sơn - QL45, Diễn Châu - Bãi Vọt do có nhiều công trình cầu, hầm và phải xử lý nền đất yếu, mặt cắt ngang lớn hơn. Điển hình nhất là hai dự án đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu và Diễn Châu - Bãi Vọt cùng có chiều dài khoảng 50km và chủ yếu nằm trên địa phận tỉnh Nghệ An.

Tuy nhiên, tổng mức đầu tư đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt (13.338 tỷ đồng) lớn hơn nhiều so với đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu (8.381 tỷ đồng) do đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt có nhiều công trình lớn như: Hầm Thần Vũ dài 1,2km, cầu Hưng Đức vượt sông Lam dài hơn 4km, tổng chiều dài cầu của dự án Diễn Châu - Bãi Vọt khoảng 10,44km, chiếm đến 20% chiều dài tuyến… Trong khi, đoạn Nghi Sơn - Diễn Châu chỉ có 1 công trình hầm Trường Vinh dài 450m.

Tại Quyết định 44/2020, Bộ Xây dựng không đưa ra suất đầu tư chung của dự án mà chỉ công bố suất vốn đầu tư xây dựng cần thiết đối với 1km đường cao tốc (chưa bao gồm công trình cầu đặc biệt, công trình hầm, chi phí GPMB, lãi vay) nên khi so sánh với suất vốn đầu tư của dự án cao tốc Bắc - Nam (đã bao gồm chi phí xây dựng cầu, hầm, xử lý nền đất yếu, chi phí GPMB, lãi vay, chi phí dự phòng) chỉ mang tính chất tương đối do không cùng mặt bằng.

Ông Nguyễn Tuấn Huỳnh (Tổng giám đốc Tập đoàn CIENCO4):
“Chuyển đầu tư công, nhà đầu tư không thiệt hại tài chính”

Trong 8 dự án cao tốc Bắc - Nam triển khai sơ tuyển nhà đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP), CIENCO4 là doanh nghiệp trúng sơ tuyển tại 7 dự án, trong đó có hai dự án Mai Sơn - QL45 và Dầu Giây - Phan Thiết. Tuy nhiên, tôi cho rằng, chủ trương của Chính phủ về việc chuyển đổi hình thức đầu tư 3 dự án: Mai Sơn - QL45, Vĩnh Hảo - Phan Thiết và Phan Thiết - Dầu Giây, tiếp tục làm 5 dự án còn lại bằng hình thức PPP trong bối cảnh hiện nay là hoàn toàn cần thiết để đẩy nhanh tiến độ triển khai, sớm hoàn thành dự án trọng điểm này.

Mặc dù việc thay đổi chủ trương đầu tư đối với 3 dự án này có thể gây ảnh hưởng đến môi trường đầu tư các dự án PPP, nhưng về phía nhà đầu tư, tôi khẳng định không bị thiệt hại gì về tài chính. Bởi thực chất, các dự án cao tốc Bắc - Nam đang ở bước sơ tuyển, chúng tôi chỉ mất công tìm hiểu, nghiên cứu hồ sơ. Chỉ khi nào các dự án bước vào giai đoạn đấu thầu, nhà đầu tư phải huy động tiền để đặt cọc và nhà nước thay đổi chủ trương thì lúc đó nhà đầu tư mới bị thiệt hại về tài chính.