Phiên họp toàn thể lần thứa XI Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường Quốc Hội

Đường Hồ Chí Minh - Công trình quan trọng quốc gia đã được Quốc hội khoá XI thông qua chủ trương đầu tư xây dựng tại Nghị quyết số 38/2004/QH11 ngày 03 tháng 12 năm 2004. Tuy nhiên, để phù hợp với nguồn lực và thực tế triển khai dự án, ngày 29 tháng 11 năm 2013, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Nghị quyết số 66/2013/QH13 điều chỉnh một số nội dung và giải pháp nhằm tiếp tục thực hiện có hiệu quả chủ trương đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh theo Nghị quyết số 38/2004/QH11.

Dự án có điểm đầu tại Pác Bó (Cao Bằng), điểm cuối tại Đất Mũi (Cà Mau), dài 3.183 km, tuyến chính dài 2.499 km, nhánh phía Tây dài 684 km.

Phân kỳ đầu tư: Đến năm 2020: Hoàn thành các dự án thành phần (DATP) để nối thông toàn tuyến với quy mô 2 làn xe; Sau năm 2020: Nâng cấp các đoạn tuyến theo tiêu chuẩn đường cao tốc phù hợp với Quy hoạch phát triển mạng đường bộ cao tốc Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn sau năm 2020.

Việc đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh nhằm tạo sự liên thông ở khu vực phía Tây Tổ quốc và sự liên hệ chặt chẽ ba miền Bắc - Trung - Nam; Hình thành hệ thống cơ sở hạ tầng để khai thác và phát triển một vùng đất đai rộng lớn, giàu tiềm năng ở phía Tây Tổ quốc; điều chỉnh lại cơ cấu kinh tế, phân bổ lại dân cư và lực lượng lao động trong phạm vi cả nước, góp phần tích cực vào chương trình xoá đói giảm nghèo; Hình thành trục dọc xuyên Việt thứ hai, giảm tải cho Quốc lộ 1; kết hợp với Quốc lộ 1 cùng hệ thống đường ngang từng bước hoàn thiện mạng lưới giao thông Bắc - Trung - Nam; bảo đảm giao thông thông suốt quanh năm, kể cả những năm có lũ cao; liên kết với các vùng trọng điểm kinh tế, các cửa khẩu, các cảng biển trên toàn quốc và các nước trong khu vực, đáp ứng xu thế hội nhập của nền kinh tế đất nước; Góp phần bảo đảm phòng thủ biên giới, ổn định chính trị, bảo đảm an ninh quốc phòng; Giáo dục truyền thống, niềm tự hào dân tộc cho các thế hệ mai sau.

         Dự án được khởi công xây dựng Giai đoạn 1 từ năm 2000 đến năm 2007 đã hoàn thành đoạn từ Hòa Lạc (Hà Nội) đến Tân Cảnh (Kon Tum) dài khoảng 1.350 km. Từ cuối năm 2008, bắt đầu triển khai xây dựng các dự án thành phần thuộc Giai đoạn 2 để nối thông toàn tuyến với chiều dài khoảng 1.394 km (không bao gồm các đoạn đi trùng đã và đang được đầu tư bằng dự án khác). Đến nay đã triển khai thi công hoàn thành khoảng 711 km/1.394 km.  

Kết quả 9 tháng đầu năm 2015, đã hoàn thành được 419 km qua Tây Nguyên, dự kiến đến cuối năm 2015 sẽ hoàn thành tổng cộng 481 km. Trong năm 2015, đã khởi công xây dựng mới 01 dự án thành phần (đoạn từ QL2 đến Hương Nộn và nâng cấp mở rộng QL32 đoạn từ Cổ Tiết đến cầu Trung Hà, tỉnh Phú Thọ theo hình thức hợp đồng BOT) với chiều dài khoảng 17 km và tổng mức đầu tư (TMĐT) là 1.109 tỷ đồng, bao gồm 06 dự án TPCP Tây Nguyên (212km): Tân Cảnh - Kon Tum (23,7km), Cầu 110 - Buôn Ma Thuột (Km607+600 - Km678+734) (70,2km); Buôn Ma Thuột Km765 - Km817 và cả cầu Serepok (trừ đoạn qua TT Đắk Mil) (50,7km); Cây Chanh - Cầu 38 (33,8km); Đồng Xoài - Chơn Thành (30,6km); Dự án 14 cầu (3km); 05 dự án BOT Tây Nguyên (207,3km): Pleiku - Cầu 110 (Km542 - Km607+600 QL14) (57,6km); Km678+734 - Bắc TP Buôn Ma Thuột (Km704 QL14) (25,5km), Đoạn Nam TP Buôn Ma Thuột Km734+600 - Km765 QL14 (29,31km), Km817 - Cây Chanh (Km87 QL14) trừ đoạn qua TX Gia Nghĩa, TT Kiến Đức (53,6km); Cầu 38 - Đồng Xoài (41,3km). Các dự án dự kiến hoàn thành cuối năm 2015 (62km): QL61 Bến Nhất - Gò Quao (10,3km); Năm Căn - Đất Mũi (51,5km);
Đối với tuyến chính, giai đoạn 1 (1.350 km) từ Hòa Lạc (Hà Nội) đến Tân Cảnh (Kon Tum) bao gồm cả 684km nhánh Tây, đã được Hội đồng Nghiệm thu Nhà nước chấp thuận nghiệm thu cấp Nhà nước từ tháng 3/2008, giai đoạn 2 (711 km) gồm khu vực phía Bắc đoạn từ Pác Bó (Cao Bằng) đến Hòa Lạc (Hà Nội): Đoạn Pác Bó - Cao Bằng (53 km) và cầu Ngọc Tháp (2 km), khu vực Tây Nguyên đoạn từ Tân Cảnh (Kon Tum) đến Chơn Thành (Bình Phước) đến nay đã hoàn thành 553 km, khu vực phía Nam đoạn từ Chơn Thành (Bình Phước) đến Đất Mũi (Cà Mau): Hoàn thành 103 km (tuyến N2 Củ Chi - Đức Hòa, Thạnh Hóa - Mỹ An, Mỹ An - Cao Lãnh, cầu Đầm Cùng, cầu Năm Căn và 10 km đoạn Chơn Thành - Đức Hòa).
Đối với Tuyến nhánh (đường ngang, đường hoàn trả), Ban đã hoàn thành 258 km, gồm 223 km được đầu tư trong Giai đoạn 1 và 35 km thực hiện ở Giai đoạn 2.
Các dự án thành phần (DATP) đang triển khai thi công gồm 08 DATP dài khoảng 251 km/TMĐT 42.683 tỷ đồng, trong đó 02 DATP triển khai bằng nguồn trái phiếu Chính phủ (TPCP), 01 DATP triển khai theo hình thức BOT, 01 DATP triển khai theo hình thức BT và 04 DATP sử dụng vốn vay ODA, vốn viện trợ không hoàn lại và vốn đối ứng. 
Các dự án chưa triển khai thi công bao gồm 07 DATP dài 432 km/TMĐT 36.815 tỷ đồng,
          Công tác quyết toán vốn đầu tư đường Hồ Chí Minh giai đoạn 1 trong các năm qua đã được triển khai đẩy nhanh tiến độ và có nhiều chuyển biến tích cực. Hiện nay, đã hoàn thành công tác lập báo cáo quyết toán của toàn bộ 59 hạng mục, kết quả đã thẩm định và phê duyệt được 56/59 hạng mục. Trong năm 2015 phấn đấu phê duyệt hoàn thành các hạng mục còn lại. Công tác quyết toán vốn đầu tư xây dựng đường Hồ Chí Minh giai đoạn 2 cơ bản đáp ứng tiến độ yêu cầu do được thực hiện ngay sau khi DATP hoàn thành bàn giao. Đến nay, đã được phê duyệt quyết toán 06 dự án thành phần, các dự án mới hoàn thành đang được tiếp tục khẩn trương thực hiện theo tiến độ yêu cầu.

Về nguồn vốn, Dự án đường Hồ Chí Minh sử dụng vốn ngân sách nhà nước, TPCP, vốn vay ODA và vốn đầu tư theo hình thức BOT, BT, PPP. Trong đó, vốn TPCP đã được bố trí đến hết năm 2015 là 32.123 tỷ đồng; nguồn vốn của các dự án BOT, BT đã huy động được là 18.637 tỷ đồng; vốn vay ODA là 3.679 tỷ đồng.
Hiện nay đường Hồ Chí Minh đoạn qua Tây Nguyên đã hoàn thành đưa vào sử dụng. Nguồn vốn bố trí cho 6 dự án qua Tây Nguyên là 10.000 tỷ đồng, đến nay còn dư khoảng 4.349 tỷ đồng (trên tổng số vốn dư cả QL1 và đường Hồ Chí Minh là 14.259 tỷ đồng). Chính phủ đã có báo cáo số 348/BC-CP ngày 17/7/2015 gửi Ủy ban thường vụ Quốc hội đề nghị chấp thuận phương án sử dụng vốn dư để đầu tư các dự án thuộc dự án hoặc mang tính kết nối với các dự án QL và đường Hồ Chí Minh qua Tây Nguyên. Trong đó, Chính phủ đề xuất sử dụng 2.891 tỷ đồng để trả nợ khối lượng hoàn thành, thi công các hạng mục dở dang của dự án Chơn Thành - Đức Hòa và sớm đầu tư các dự án khu vực phía Bắc triển khai trong giai đoạn 2016 - 2018 theo Nghị quyết 66/2013/QH13 như tuyến tránh thị trấn Ngân Sơn - thị trấn Nà Phặc, Chợ Mới - Ngã ba Trung Sơn, cầu Bình Ca; 578 tỷ đồng để đầu tư tuyến tránh phía Tây thị xã Buôn Hồ, tỉnh Đắk Lắk; 130 tỷ đồng để thảm BTN đoạn qua thị xã Đồng Xoài; 275 tỷ đồng để đầu tư các hạng mục nối thông toàn tuyến đoạn Năm Căn - Đất Mũi; 475 tỷ đồng còn lại dự kiến để làm kinh phí dự phòng để chủ động xử lý các vấn đề liên quan.  

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả chủ trương đầu tư xây dựng DA đường HCM đảm bảo tiến độ công trình theo đúng yêu cầu, Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường  kiến nghị Ủy ban Thường vụ QH, các Ủy ban của QH và các Đoàn đại biểu QH tiếp tục quan tâm, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để kịp thời tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai DA. Các đoàn đại biểu QH các tỉnh có đường HCM đi qua tiếp tục quan tâm chỉ đạo các địa phương có giải pháp đẩy nhanh tiến độ GPMB để sớm bàn giao mặt bằng triển khai thực hiện DA. Không nên điều chuyển vốn dư DA đường HCM để làm những đoạn cấp thiết còn lại của đường HCM. Đồng thời, tiếp tục quan tâm bố trí vốn cho các DA thuộc danh mục đầu tư để nối thông toàn tuyến giai đoạn 2016 - 2020 theo Nghị Quyết 66/2013/QH13 của QH.

Ông Phan Xuân Dũng - Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường  của QH đánh giá rất cao công tác chỉ đạo của Chính phủ, Bộ GTVT trong quá trình triển khai DA đường HCM trong những năm vừa qua, đặc biệt là tập trung vào những đoạn tuyến quan trọng, hoàn thành tốt các đoạn đường HCM sớm hơn so với Nghị quyết … Ông Phan Xuân Dũng cho biết, về nguyên tắc Ủy ban nhất trí sử dụng nguồn vốn dư của DA đường HCM đoạn qua Tây Nguyên cho các đoạn tuyến và các DATP khác đường HCM để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành đường HCM, nhưng phải ưu tiên những đoạn cấp thiết…

Sau phiên họp, Uỷ ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của QH sẽ tổng hợp lại ý kiến của các đại biểu và Bộ GTVT và xây dựng báo cáo, đề xuất cụ thể trước kỳ họp thứ 10 QH khóa XIII sắp tới.

 VP